یادداشتی کوتاه بر نور زمستانی

جواد ابوالفضلی اصفهانی:

         یادداشتی کوتاه بر نور زمستانی

اینگمار برگمان با تصاویر بسته خود و بازی‌های روان بازیگرانش تلاش می‌کند تا تماشاگر را به درک روحیات بازیگران وادارد تصاویری که خود سخن می‌گویند. این امر را با تک‌گویی طولانی(چند دقیقه) زن شیفته شده به اوج می‌رساند. در مقابل آنان که سینما را حرکت می‌پندارند، او سینما را به بیان تک‌گویی و ارائه احساسات زن تبدیل می‌کند تا بتوان به عمق روح نفوذ کرد. علاوه بر تصاویر و بازی‌های خوب، داستان نیز از انسجام خوبی برخوردار است.

آن چه را هدف داستان خود قرار می‌دهد: سکوت خدا (با تأکید، دوبار بیان شدن در طول فیلم)، رها شدن، تنهایی و عدم درک که رنج بزرگ را می‌آفریند. رنجی که از مصائب جسمی مسیح – مصلوب شدن مسیح به روایت مسیحیت که محیط فرهنگی فیلم‌ساز را تشکیل می‌دهد. در حالیکه بنابر نظر مسلمانان، جوداس، فردی که به مسیح خیانت کرده، مصلوب شده است. – بالاتر است. تمام شخصیت‌ها حول این هدف (تنهایی) می‌گردند. مردی رها شده و احساس تنهایی می‌کند ، تنهایی به بهانه تسلط چینی‌ها بر عالم و جنگ و خونریزی، او با تنهایش و چهره مبهوت و متفکر (دارای درک خاص) خودکشی می‌کند. با نگاه سرد خویش برکشیش، او را دچار شک و اعتراف می‌کند. تصاویر به نحوی مطلوب انتقال تفکر از او به کشیش، مکث کشیش و شک را به تصویر می‌کشاند به طوری که به راحتی مفهوم به تماشاگر منتقل می‌شود. کشیش که در تنهایی خویش به سرمی‌برد خبر خودکشی مرد و تنها شدن زن را به او می‌دهد. خدمتکار کلیسا نیز در تنهایی خویش به تنهایی مسیح (رنج بزرگ) دست می‌یابد و زن شیفته در تنهایی خویش نالان برگرد کشیش می‌گردد تا شاید او توجهی نماید.

کشیش بر سر جسد مرد می‌آید با پس زمینه خروشان رودخانه که حاکی از آشوب درون او دارد پس از حمل جسد او به سمت بالا دست رودخانه گام می‌زند که آرامش برقرار است. فاصله بین آرامش و خروش چند گامی بیش نیست. پس از آن کشیش به زن نیز در مدرسه اعتراف می‌کند تا آرامش یابد. در پس زمینه دو گلدان به چشم می‌خورد که حاکی از تنها نبودن است. کشیش با درک تنهایی‌های افراد و خویش، در نهایت به دوستی با زن رو می‌آورد. این دوستی را با موعظه خویش که درباره جلال خداوند بر زمین می‌باشد به پایان می‌برد. دستیابی به جلال خداوند نیاز به درک، درک نیاز به بریدن و رها شدن و دستیابی به جلال انسانی دارد.