بجنورد مرکز خراسان شمالی

بجنورد

شهر بجنورد با پهنه ای در حدود ۱۷۲۴۵ کیلومتر مربع از شما ل به جمهوری ترکمنستان از جنوب به شهرستان اسفراین از غرب به شهرستان مانه و سملقان و از شرق به شهرستان شیروان ارتباط دارد.

براساس آخرین تقسیمات کشوری بجنورد دارای سه بخش مرکزی، رازجرگلان و گرمخان می باشد.به دلیل وسعت و وجود ارتفاعاتی هم چون آلاداغ، سالوک، می سی نو، بز داغی، دو چنگ و دره ها و دشتهای وسیع از جمله بجنورد و گرمخان دارای اقلیمی معتدل با زمستانهای سرد و تابستانهای نسبتا ملایم است.

اترک مهمترین رودخانه این منطقه است و از دیگر رودخانه های آن می توان فیروزه، ارکان، بازخانه، شیرین چای، با با امان، بدرانلو، چناران و را نام بر د موسیقی در میان این اقوام آمیختگی عمیقی با تمامی شئونات زندگیشان دارد و بازگو کننده باورها، اعتقادات و بینش و تفکر اقوام این ناحیه می باشد و شامل موسیقی ترکی، کردی وترکمنی است.

از انواع مقامهای موسیقی ترکی می توان به تجنیس،شا ختا، نا لیش ودر موسیقی کردی اله مزار, هرای، زارنجی، ترغه و…. ودر موسیقی ترکمنی به یاقی یالی, بوجنت، آد چاپان و درسم سن اشا ره نمود.

به سبب وجود تنوع آب و هوا بجنورد دارای مراتع و گونه های گیا هی مختلف و درختانی چون ارس،بلوط، کر کوه انواع گرامینه زرشک، باریچه، بید گون، درمنه و می باشد.

پیشینه تاریخی شهر بجنورد

بررسی محوطه ها, تپه ها و ابنیه ها ی تاریخی شنا سایی شده در این منطقه حاکی از تمدنی کهن است که می توان شکل گیری نخستین زیستگاههای بشری را در حاشیه رود اترک مشاهده نمود بجنورد در دوره تاریخی بخشی از سا تر اپی پا رت قلمداد می شد ه است و در کتاب تاریخ سیستان و حدود العام مقدسی ; ناحیه بجنورد را بعنوان بخشی از سرزمین نسا بر شمرده اند.

در دوره اسلامی همزمان با حکومت های متقارن (طا هریان و ساما نیان ) تا سده هشتم بخش های وسیعی از بجنورد آباد بود است و به دنبال استیلای مغولان برایران و اسکان عده ای از آنان د ر نواحی این منطقه طایفه گراییت یا گرایلی در حوالی بجنوردساکن شده و اکراد بجنورد نیز در پی سیاست شا عباس صفوی به این محل کوچانده شدند و بجنورد کنونی که در کتب قدیمی از آن به عنوان بیژن گرد یا د کرد ه اند (گرد به معنای شهر و آبادی و بجنورد به معنای شهر بیژن ) توسط تولی خان ابن نجفقلی ازامرای ایلخا نی محلی کردکه از اجداد یار محمد خان شادلو می باشد تاسیس شد.

مردم شناسی و اقوام بجنورد

یکی ازویژگیهای مهم بجنورد وجود بافت متنو ع قومی و مولفه های فرهنگی متفاوت آن است اقوامی که امروزه در محدوده این شهرستان وجود دارد عبارتند از: ترک ها، کرمانج ها ترکمن ها و فا رس ها (تاتها) عمده مشغله مردم این شهرستان کشاورزی دامداری و صنا یع دستی از جمله قا لیبافی است و در صد ی از نیروی شاغل این شهرستان د ر بخش صنعت و خد ما ت مشغول به فعا لیت هستند هم زیتی مسا لمت آمیز این اقوام با فرهنگ های متفاوت مو جبا ت تنو ع د رمعیشت و زندگی اعتقادات و باورها آ داب و رسوم و موسیقی گردیده است.

بخشی از جاذبه های تاریخی و گردشگری بجنورد

پارک جنگلی بابا امان، مجموعه تاریخی و تفریحی بش قا رداش، مجموعه فرهنگی و تاریخی مفخم ( مزه مردم شناسی ) عما رت مفخم، بقعه سلطان سیدعباس ابن موسی ابن جعفر,روستای توریستی و پلکا نی اسفیدان، آبشار حمید، باغ علی آباد، چشمه و امامزاده مهنان، آبگرم ایوب پیغمبر و…

سوغات بجنورد

آبنبا ت بجنورد (شکر پنیربجنوردی), گلیم ( سفره کردی ) لباسهای محلی، انواع قالی، قالیچه و پشتی های ترکمنی مرغوب، چاروق (پای افزار سنتی ) قره قروت، کشک و انگور رازقی ( کلا داری ) و…. بخشی از سوغات و صنا یع دستی مرکز استان خراسان شمالی را تشکیل می دهد که آبنبات بجنوردی از شهرت جها نی برخوردار است.

بش قارداش بجنورد

بش قارداش یکی از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری شهرستان بجنورد می‌باشد که از لحاظ واژه در زبان ترکی به معنی پنج برادر می‌باشد.

این مکان در ۷ کیلومتری شهر بجنورد (مرکز استان خراسان شمالی) در مسیر جاده بجنورد اسفراین می‌باشد.

پیش از اسلام در زمان اشکانیان و ساسانیان در این محل عبادتگاه پیشوایان کنتیس زرتشتی قرار داشته‌است.به سبب اقامت چهار فصل مغ (بزرگان دینی زرتشتی) به چهار مغان شهرت یافته‌است.طبق مدارک موجود آب چشمه به چهرمغان یا چرمغان موسوم بوده که هم اکنون نیز به این نام معروف است.

نام این مکان یعنی بش قارداش بر اساس داستانی تاریخی است که در بین مردم شهر جریان دارد. طبق این افسانه در روزگاران قدیم پنج برادر در شهر بجنورد زندگی می‌کردند که به دلیل مخالفت با ظلم و ستم حکمران تحت تعقیب ماموران قرار داشتند. این پنج برادر به همراه هم گریختند و ماموران نیز آنها را تا این مکان تعقیب کردند. پنج برادر از خدا طلب کمک کردند، در این هنگام پنج سوراخ در کوه ایجاد شد که برادران به آنها پناه بردند و از سوراخ‌ها آب گوارایی جاری شد. تا سالها قبل و پیش از خشکسالی‌های شدید تعداد چشمه‌ها پنج عدد بود که تمامی آنها آب بسیار داشتند. البته بعضی از افراد ناآگاه این موضوع را اینچنین نقل می‌کنند که چون پنج چشمه غار مانند سنگی وجود دارد نامشان بش قارداش شده است. قار=غار و داش که در ترکی همان سنگ است. البته احتمالا این روایت توسط مهاجران و کسانی آشنایی به زبان ترکی نداشته‌اند پدید آمده. در ترکی صفت قبل از اسم می‌آید. یعنی اگر اینگونه بود باید نام «بش داشلِه غار» به آن می‌دادند.

آب چشمه بش قارداش از کوهی سنگی و از پنج شکاف بزرگ و کوچک در پایین کوه بیرون می‌ریزد. که در روزگار دیرین آب چشمه در سمت بالا و میانه کوه بیرون می‌زده و هم اکنون شکافها و مسیرهای آب نیز برروی کوه جای مانده‌است. در پایین کوه یک شعار سنگ تراشیده‌ای وجود دارد که شعار زرتشتیان یعنی پندار نیک گفتار نیک و کردار نیک برروی کوه حک شده است سنگتراش این اثر اسماعیل جزمی نقاش، خطاط و سنگ تراش بجنوردی می‌باشد که در سال ۱۳۰۰ و اندی این سخن را تراشیده و به گفته خودش برای در یاد ماندن در دلها تاریخ آن را به ۱۳۰۰ خورشیدی نوشته‌است. در سمت چپ کوه و چشمه بش قارداش یک بنای تاریخی که به دستور ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده هم اکنون پابرجاست و در سالهای قبل چندی از خاندان شادلو بجنورد در آن دفن شده‌اند. در روبروی استخر اصلی بش قارداش یک دروازه از حدود ۲۰۰ سال پیش تا کنون پابرجاست.

آب چشمه بش قارداش در آبشناسی پزشکی جهت درمان بیماریهای تغذیه‌ای، اشکالات کبدی، صفرایی و ناراحتی‌های دستگاه ادراری دارای اهمیت خاصی می‌باشد. در تحقیقات دکتر محمدرضا غفوری استاد دانشکده داروسازی دانشگاه تهران آب معدنی بش قارداش در شمار آبهای بیکربناته، کلسیم و سولفاته کلروره سرد به همراه سیلیس و آثار آهن می‌باشد. در اعلامیه بهداشت محیط شهرستان بجنورد به نقل از کتاب ایشان (شناخت آب معدنی و چشمه‌های ایران) اثرات درمانی آب بش قارداش چنین اعلام شده است. در اختلالات دستگاه گوارش معده، کبد، لوزالمعده و روده موثر است در اثرات سوخت و سازکلوسیدها، پروتیدها، کلسترول به ویژه اسید اوریک. در اعمال تغذیه در مورد بیماریهای معده خاصیت قلیایی این آبها به سبب خنثی کردن اسیدیته و وجود سیلیس اثر حفاظتی و تسکین دهنده دارد. در مورد روده‌ها بطور مستقیم نیروبخش و بطور غیر مستقیم در اثر سهولت ترشحات صفرایی و لوزالمعده سبب تغییر محتویات شیمیایی و میکروبی محیط می‌گردند. باید متذکر شد اینگونه آبها در تورم روده‌ها در اثر تخمیر اثرات نیکویی دارند. در مورد کبد و لوزالمعده از نظر تجربی گذشته از ازدیاد خاصیت، آمیلار، آب دهان و لوزالمعده نیروی اسیدزا، اوره آز، ساکاراز، آنزیمهای کلوتامیک و پیرودیک را بالا می‌برند. آب بش قارداش چندی پیش توسط شرکت چشمه طبیعت بجنورد به بهره برداری رسید و به صورت آب معدنی ابتدا با نام سحا و چندی بعد با نام گلستان وارد بازار ایران شد.

این مکان تفریحی دارای سه استخر می‌باشد که دو استخر آن برای شنا کودکان و بزرگسالان درست شده است. یک نمازخانه برای مردم و مسافران محترم و از امکانات در حال ساخت می‌توان به استخر بانوان اشاره کرد. دیگر امکانات: تلفن همگانی – سوپر مارکت – سیستم روشنایی در شب – پارکینگ – کمپ نیروی انتظامی – پست امداد و نجات هلال احمر – آنتن دهی همراه اول و ایرانسل – آب شرب و سرویس بهداشتی.