لهجه
پیش درآمدی بر لهجه مشهدی
- لهجه ها چون رودهایی هستند که دریا را می سازند.
- خراسان بزرگ سرشار از این لهجه هاست و لهجه مشهدی یکی از آنها.
- اما گاهی افراد نا آگاه آنرا به تمسخرگرفته و با کلمات روستایی مخلوط و بیان می کنند.
- در این مقال کوشش خواهد شد تا ضمن بیان ظرایف لهجه مشهدی،
- گوشه ای از آثار بزرگان علم و ادب خراسان پهناور را نیز، برای نمونه شاهد مثال بیاوریم.
صرف افعال در لهجه مشهدی
- افعال در لحجه مشهدی ، کوتاه ، موجز و تقریبا یک شکلند .
- مثال:
- فعل رفتن (حال ساده) : می روم، می روی، می رود / می رویم، می روید، می روند
- مشهدی : مُرُم، مِری، مِرَه / مِرِم، مِرِن، مِرَن
- فعل خوردن (حال ساده) : می خورم، می خوری، می خورد / می خوریم، می خورید، می خورند
- مشهدی : مُخُرُم، مُخُری، مُخُرِه / مُخُرِم، مُخُرِن، مُخُرَن
اصطلاحات مشهدی
- اصطلاحات ، همان تکه کلام هاست که به صورت روزمره در گفتار مشهدیها به کار می رود.
- * یَرِه : نفر مقابل، آدم مشخص، شخص مورد نظر، یا شخصی که با او در حال صحبتیم.
- مثال : یَرِه تَنِت مُخارِه ؟
- یعنی : کتک می خوای ؟
- * قُورُوت : بدون اجازه برداشتن چیزی، دو در کردن.
- مثال : اگر یک مشهدی بگوید، خُودکارِت بُویِ قُورُوت مِدِه،
- یعنی : می خواهد آنرا برای خودش بر دارد.
- * اِی خواهَرِ مادَر : این اصطلاح ناسزا یا توهین نیست، بلکه یک مشهدی آنرا زمان عصبانیت، تعجب یا خشم به زبان می آورد.
- مثال : اِی خواهَرِ مادَر، عَجَب آدَمیَِه !
- یعنی : از رفتار آن شخص تعجب کرده و یا به خشم آمده است.
چند لغت مشهدی
- کَفتَر : کبوتر.
- مُوسا کُو تَقی : کبوتر چاهی یا قُمری.
- شَخلِه : تَرُو فِرز، زبل، زرنگ.
- لِمَشت : کثیف، نامرتب.
- چُوسی : دستمال کبوتر بازها.
- دُلَخ : گرد و غبار.
- چَخ چَخی : با حال.
- توشلِِِه : تیله.
- حَچِه : تیر کمان.
- تاس : کاسه ی مسی.
- دُوری : ظرف یا بشقاب غذا خوری.
- مَجمِعِه : سینی مسی بزرگ.
- چادُر شَب : پارچه ای که با آن روی رختخوابها را می پوشاندند، یا روی لحاف کرسی پهن می کردند.
- بُقچِه : پارچه ای که در آن لباسها را می گذاردند.
- اُرسی : دمپایی.
- بانوج : گهواره بچه.
- تُنگ : ظرف نوشیدنی.
- رازینِه : راه پله.
- صِندُقخانِه : پَستو.
- چارقَد : روسری.
- تَشت : ظرف رختشویی.
- تیار : درست کردن.
- زنگیچه : آرنج.
غذاهای مخصوص مشهدی
- آبگوشت مشهدی : که با دیزی سنگی و گوشت تازه پخته می شود.
- شُلِه ی مشهدی : که با گوشت زیاد پخته و با قیمه همراه است.
اشعار مشهدی
- ( یَرِگِه ، شعر معروف ملک الشعرای بهار ، به لهجه مشهدی)
- یَرِگِه کارِ مُو تُو دِرِه بالا می گیرِه
- ذِرِه ذِرِه دِرِه عِشقِت تُو دِلُم جا می گیرِه
- روزِ اَوَل بِه خُودُم گُفتُم ایَم مِثلِ بَقی
- حالا کَم کَم می بینُم کار دِرِه بالا می گیرِه
–محمدرضا زوارزاده (بحث) ۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۷:۱۵ (IRDT)
پست‌های مرتبط
۲۲ دی ۱۴۰۲
۱۹ دی ۱۴۰۲
۷ آبان ۱۳۹۹
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.