از محبت آقای حیدری ممنونم که در مصاحبه شرکت نمودند.
زهرا قاسم پور
* مختصری راجع به فعالیت‏ های هنری و مطبوعاتی خود بیان بفرمایید.
نمی ‏دانم از کجا شروع شد، ولی از همان دوران دانشجویی، نشست و برخاست با بر و بچه‏ های حوزه هنری مشهد و تهران، شرکت در جلسات نقد و شعر و داستان و سرانجام آن، گستاخی و قلم به دست گرفتن بود.

یادم می ‏آید اولین نقدی که نوشتم به فیلم ” هامون ” بود. البته بیش از آن‏که به وجه سینمایی آن توجه داشته باشم به ‏عنوان دانشجوی ادبیات، حال و هوای ادبی- فلسفی فیلم مرا جذب کرد که اتفاقاً پلی شد برای هل دادن من به حوزه سینما. بعد از آن نوشتن داستان و بالاخره مقاله‏ های تحلیلی و تحقیقی در روزنامه‏ ها و نشریات مختلف بخت ما را به کار مطبوعاتی پیوند زد و آخر و عاقبتش شد روزنامه خراسان، که به قول حضرت حافظ ” سال‏ها پیروی مذهب رندان کردم ” .

* آیا مطبوعات کشور، هنر سینما را خوب پوشش می‏دهند؟ و آیا در زمینه‏ی اطلاع‏رسانی و بیان آن موفق بوده ‏اند؟
پاسخ به این سؤال بدون تقسیم‏ بندی مطبوعات چندان درست نیست. چرا که مطبوعات می ‏تواند شامل روزنامه‏ ها، هفته‏ نامه‏ ها و بیش‏تر ماهنامه‏ ها باشد. حتی نشریات تخصصی سینما را هم شامل می‏ شود که البته در پرسشی دیگر مطرح کرده‏اید. به‏هر حال نوع رویه و شیوه‏ای که نشریه‏ ها برای خود برگزیده‏ اند در نحوه ‏ی نگاه آن‏ها به سینما متفاوت است. نکته مشترک در این زمینه این است که به ‏هر حال هر روزنامه‏ای با وجود گروه‏ های ادب و هنر، سعی می‏ کنند رویدادها و اخبار سینمایی را به خوبی پوشش دهند. در این میان برخی حساسیت بیش‏تری به سینما دارند و برخی به‏ طور طبیعی با آن رو به ‏رو می‏شوند. آن‏چه مسلم است این‏که؛ انبوه اخبار روزانه سینمایی که از طریق خبرگزاری‏ها و پایگاه‏ های اینترنتی مخابره می‏ شود، منبع مشخصی برای به ‏دست آوردن اخبار سینمایی است که تقریباً اکثر نشریات از آن‏ها بهره می‏گیرند. پاره‏ای اخبار به اصطلاخ تولیدی، نیز وجود دارد که گروه ‏های ادب و هنر روزنامه‏ ها به تنهایی ممکن است کسب کرده باشند. در مجموع گمان من این است که به‏دلیل فراوانی و گستردگی اخبار سینمایی، روزنامه ‏ها نیز ناگزیر از انعکاس آن‏ها بوده و هستند.‏ البته بحث برخی نشریه‏ ها که به گونه ‏ای ابزاری به سینما نگاه می‏کنند را در پاسخ به پرسش دیگرتان خواهم داد.

* نقش سینما در انعکاس مسائل و رویدادهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و … و پیرو آن در مطبوعات چه‏ قدر مؤثر است؟
این پرسش، پاسخی دراز دامن می‏طلبد. سخن گفتن از اهمیت و نقش سینما در جامعه به‏لحاظ نظری دست کم چند صفحه نیاز دارد. اما اگر بخواهیم به کوتاه سخن، اشاره‏ای داشته باشیم، باید گفت: سینما محصول مدرنیسم است. به ‏هر حال هنر که بیش از هر چیزی بر ذات هنری خود و خلاقیت و آفرینندگی تکیه دارد، در سینما علاوه بر این، به فن‏آوری و صنعت نیز متکی است و اگر بپذیریم که انقلاب صنعتی در جهان بر زندگی بشر امروز سایه افکند و نوع نگاه او را به جهان تغییر داد، بی‏گمان سینما که نقطه تلاقی هنر و صنعت است و در این درآمیختگی محصولی، پسند جامعه‏ی خودش را ارائه می‏دهد، بیش‏تر به نقش آن در فضای فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی آگاه می‏شویم. سینما به یک تعبیر، دیر آمد و زود رسید. شاید بتوان گفت سینما به خودی خود استقلال ندارد و در پیوند چند هنر با صنعت، پدیده‏ای شگفت به ‏نام سینما متولد شد که به‏دلیل جذابیت و جلوه ‏گری‏ های فوق‏ العاده ‏اش میدان‏دار عرضه هنر و فرهنگ شده است، به ‏گونه‏ ای که پدیده‏ای هم‏چون هالیوود، سهم بزرگی در مناسبات سیاسی و فرهنگی آمریکا و حتی جهان ایفا می‏کند. قطعاً ما نیز نمی‏ توانیم از این هنر-صنعت این روزگار بی‏بهره باشیم و این ” زبان ” ، خود را بر ما تحمیل کرده است تا جایی که گاه بر سایر هنرها مثل شعر که ذاتی و تاریخی ما می‏باشد، سایه افکنده و عرض اندام می‏کند. نکته مهم در این‏جا این است که ذات هنری سینما را نباید فدای جلوه ‏گری‏ های آن کنیم. چرا که در این‏صورت است که سینما می‏تواند در پیوند با فرهنگ ملی و دینی ما نوعی هم‏سازی و هم‏زیستی داشته باشد. به تعبیر دیگر، سینمای ما باید سینمای ایران باشد. همان گونه که امروز در جهان شناخته شده است و در تقسیم‏بندی‏های سینمای جهان، آن‏جا که از انسان و ارزش‏های انسانی و شاعرانه سخن می‏ گویند، مصادیقی از سینمای ایران را مثال می‏زنند. در واقع در انبوه فیلم‏های جهان که به لطائف‏الحیلی بر آدمیان عرضه می‏شود، زبان سینمای ما توانسته است پدیده‏‌ای به ‏عنوان ” سینمای ایران ” را مشخصاً به جهانیان ارائه کند. تأکید بر این نکات و آن‏چه که حتی هنوز در نیافته ‏ایم و با غفلت کرده‌‏ایم می‌‏تواند، سینمای ایران را بیش‏تر معرفی کند. در این میان سهم سینما در داخل کشور هم مشخص می ‏شود. سینما در کشور ما از یک سو با بدگمانی‏ هایی از سوی بخشی از جامعه روبرو است. چنان‏که هنر در مجموع چنین است و این بدگمانی‏ها و اتهام‏ها که گاه تاریخی است و ریشه در پاره‏ای واقعیت‏های گذشته شد، باید سرانجام و پایانی داشته باشد تا ساحت هنر که البته پاک و متعالی است، به‏عنوان یکی از بنیادهای فرهنگی جامعه ما محترم شمرده شود. دوری از در افتادن به ابتذال و نگه داشتن حرمت هنر و از جمله سینما از طرف خود هنرمندان می‏تواند راه‏گشای خوبی برای تقویت و گسترش فرهنگ سینما در جامعه باشد.

* چرا اغلب روزنامه ‏ها و مجلات به سینما، برای جذب مخاطب و فروش بیش‏تر به چهره‏ ها و مسائل حاشیه‏ای نگاه می‏کنند تا پرداختن به موضوعات و مفاهیم خود فیلم؟ مطبوعات چگونه می‏توانند در تغییر این نوع نگرش نقش داشته باشند؟
پاسخ به این پرسش ادامه بحث نخست بنده است که در سؤال اول گفتم. ببینید؛ برخی نشریه‏ها در کشور وجود دارند که بیش از آن‏که ارزش مطبوعاتی داشته باشند و در حوزه‏ی فرهنگ تعریف شوند، به‏ نوعی دستمایه‏های بی‏ارزش و گاه کم ارزش تکیه می‏کنند که آن‏ها را از حوزه‏ی مهم فرهنگ می‏راند. این‏گونه نشریه‏ها که گاه از آن‏ها به‏عنوان نشریه‏های ” زرد ” یاد می‏ کنند، بیش‏تر به بخش جلوه‏گری‏های سینما نزدیک‏اند. رنگ و لعاب سینما و حواشی آن که می‏تواند ابزاری برای اهداف کاسب‏کارانه آن‏ها باشد، سمت و سوی نشریه‏های‏شان را مشخص می‏کند. شاید اقبال بخشی از جامعه هم که عمدتاً جوان می‏باشند، آن‏ها را به ادامه این راه جدی‏تر می‏کند. این‏گونه نشریه‏ها هیچ تعهدی نه به هنر دارند، نه به سینما و نه به مردم. آن‏چه برایشان مهم است، تجارت است. از این‏رو دروغ، مشوه نشان دادن مسائل، بزرگ‏نمایی، تکیه بر عکس‏های جذاب، ورود به حیطه‏ ی شخصی افراد و خروج از حیطه‏ی اخلاق حرفه‏ای مطبوعاتی، ویژگی‏های بارز آن‏ها است. البته جای یک نکته باقی می‏ماند و آن این‏که به ‏هر حال سینما، هنری جذاب است و این جذابیت گاه کمک خوبی است تا در کنار مطالب جدی، با چاپ اخبار سینمایی بی‏ آن‏که دروغ و بزرگ‏نمایی در آن باشد، هم تعهد مطبوعاتی را دنبال کرد و هم جامعه را نسبت به رویدادهای سینمایی و اخبار بازیگران و کارگردانان سینما آگاه کرد بی‏آن‏که به ورطه پست زردی! بغلتیم.

* نشریات تخصصی سینما چه نقشی در ارتقای بینش سینمایی مخاطب دارند (واقعیت) و چه نقشی باید داشته باشند (ایده‏آل)؟
بدون تردید نشریات تخصصی سینما که تماماً اخبار و رویدادهای سینمایی را پوشش می‏دهند می‏توانند هم انعکاس دهنده اخبار باشند و نیز با نقدهایی سنجیده و به دور از غرض یا سفارشی کار کردن، بینش سینمایی را در جامعه افزایش دهند. قطعاً در اخبار این‏گونه نشریه‌‏ها کمتر احتمال نادرستی وجود دارد. گفت‏وگو‏ها و نقدها نیز می‏تواند سهم مهمی در افزایش آگاهی برای جامعه به‏عهده بگیرند. تنها خطری که ممکن است وجود داشته باشد این است که بعضی نقدها سفارشی و یا به دلایلی غیر سینمایی نوشته شود و یا مشخصاً اهداف جانب‏دارانه دنبال شود که انشاءالله چنین نباشد.

* نظر شما راجع به شبکه آموزش مجازی سینما که برای اولین بار در کشور راه‏اندازی و در بخش خصوصی فعالیت می‏ نماید، چیست؟
اولاً تبریک می‏گویم به دست‏‌اندرکاران این شبکه که چنین گام مهمی را برداشته‌‏اند، گذشته از این به‏ هر حال در روزگاری که اینترنت می‏رود تا سهم بی‏بدیلی در عرصه اطلاع رسانی بر عهده گیرد، یقیناً شبکه آموزش مجازی سینما می‏تواند همراه با مطبوعات، در گسترش فهم سینمایی جامعه نقش ارزشمندی داشته باشد.