• منصور واحدی:

         راننده تاکسی ؛ اجتماع و آدم های آن

نکاتی چند درباره‌ی راننده‌ی تاکسی ساخته‌ی مارتین اسکورسیزی

۱- مارتین اسکورسیزی متعلق به نسل فیلم‌سازان دهه‌ی ۱۹۷۰ امریکا می‌باشد، فیلم‌سازانی که با ظهورشان تحولی در سینما به‌وجود آوردند.

۲- کارنامه‌ی مارتین اسکورسیزی فراز و نشیب‌های فراوان دارد، گاهی درخشان با آثاری چون راننده‌ی تاکسی، رفقای خوب، گاو خشمگین و … گاه آشفته با آثاری چون نیویورک- نیویورک، آلیس دیگر این‌جا زندگی نمی‌کند، خلبان و ….

۳- موقعیت اسکورسیزی به‌خاطر این است که مستقل مانده است و رقابتی برای به‌دست آوردن جایزه‌ی اسکار نکرده است، اگرچه پنج بار کاندیدای آن گردیده است مثل آلفرد هیچکاک.

۴- اسکورسیزی با فیلم‌هایش نشان داده کارگردانی است جستجوگر، کاردان و سعی می‌کند آن‌چه از سینما آموخته است به‌طور متمایز بیان کند.

۵- اکثر فیلم‌های اسکورسیزی در درجه‌بندی سینمای امریکا درجه‌ی R را دادند و این به‌دلیل خشونت موجود در فیلم‌هایش می‌باشد که خود، خشونت ناب نام گذاشته است.

۶- عده‌ای از منتقدان اسکورسیزی را فیلم‌سازی قصه‌گو می‌دانند با ضد قهرمان‌هایی خارج از عرف.

فیلم‌های اسکورسیزی اکثرا بر محور قهرمانان خودشیفته بنا شده که در انزوا و رویای برتری‌جویی بر دیگران به‌سر می‌برند و نیرو‌های سرکوب‌کننده در مقابل آن‌ها است و شکست آن‌ها از پیش معلوم است.

۷- تراویس بیکل (رابرت دنیرو) قهرمان فیلم راننده تاکسی، شخصیتی است بیمار اما نه کاملا روانی، بریده از اجتماع،‌ معترض به مسائل جامعه که سعی دارد افکارش را به مرحله‌ی عمل برساند، بدون آن‌که توانائیش را داشته باشد.

۸- نگاه تراویس بیکل به اجتماع و آدم‌های آن از دید یک راننده تاکسی است و آدم‌هایی که در لحظاتی با قهرمان فیلم هستند و بر او تاثیر می‌گذارند.

۹- تراویس بیکل با تاکسی به همه‌ی نقاط شهر سرک می‌کشد، به محله‌های پست و خشن می‌رود که تقویت‌کننده‌ی روحیه و نفرتش هستند.

۱۰-تمام محله‌هایی که تراویس بیکل، در سفری ادیسه‌وار، شبانه در نیویورک طی می‌کند، مکان‌هایی مملو از فساد و تباهی هستند که موجی از نفرت را در او به‌وجود می‌آورند و باعث می‌شوند تا مبارزه بر علیه آن‌ها را شروع کند.

۱۱- نگاه اسکورسیزی در راننده تاکسی و بعضی از آثارش از دیدگاهی فمنیستی سرچشمه می‌گیرد و ضدیت با ساختار مردسالارانه جامعه است که باعث انحطاط و فحشای زنان می‌گردد.

۱۲- علاوه بر نقش‌آفرینی بی‌نقص رابرت دنیرو در نقش راننده تاکسی از نکات مثبت دیگر فیلم می‌توان از فیلم‌برداری و موسیقی آن ساخته‌ی برنارد هرمن نام برد.

۱۳- لازم به یادآوری است، برنارد هرمن یکی از بزرگ‌ترین آهنگ‌سازان متن فیلم است که به‌شدت مورد علاقه‌ی آلفرد هیچکاک بود و برای بسیاری از آثار ارزنده‌ی استاد موسیقی فیلم ساخت بیمار روانی ، سرگیجه و … . برنارد هرمن بعد از ساختن آهنگ فیلم راننده تاکسی از دنیا رفت.

۱۴- بی‌تردید در فیلم راننده تاکسی، بدون موسیقی برنارد هرمن فضای تلخ و سیاه فیلم از دست می‌رود.

۱۵- فیلم راننده تاکسی در دوره‌ی بیست و نهم فستیوال کن برنده‌ی جایزه‌ی نخل طلا گردید.

• تاریخ ارسال: ۱۵ آذر ماه ۱۳۸۵
• کانون تحلیل گران سینما