فیلم‌نامه‌نویس‌ها هم مانند هر «سازنده» دیگری، مجموعه ابزارهایی در اختیار دارد که اگر می خواهند در این صنعت پر رقابت شانسی برای موفقیت داشته باشند باید در استفاده از این ابزار ماهر و چیره دست شوند. شما به‌عنوان یک نویسنده باید در استفاده از این ابزار ورزیده باشید اما تنها عده کمی هستند که به مرحله مهارت و استادی می‌رسند. به‌همین دلیل در اینجا فهرستی از ابزارهای اصلی و مهمی را که لازم است یاد بگیرید به همراه شرح خلاصه ای از چگونگی استفاده آنها را آورده ایم.

طرح کلی داستان (Log Line) : طرح کلی، ایده اصلی فیلم است که در یک یا دو جمله نوشته می شود. این طرح کلی باید نشان دهنده ژانر داستان ، شخصیت اصلی، خواسته های قهرمان داستان، کارهایی که برای رسیدن به این خواسته ها باید انجام دهند و اتفاقات داستان باشد.

فرض منطقی ( Premise) : هنگامی که تهیه کنندگان درباره فرض منطقی می پرسند معمولا در اغلب موارد منظورشان یک طرح کلی است. زیرا فرض منطقی یکی از ابزارهای مهم نویسنده وبیانگر آن است که شخصیت اصلی کیست، ضعفهای او چیست ،چه می خواهد، چه کارهای غیر منتظره ای از سوی دشمنش برای رسیدن به خواسته اش به او تحمیل می شود و چگونه بر اثر تجربیاتی که کسب می کند دچار تغییر و تحول می شود. این درحقیقت خط داستانی مربوط به شخصیت اصلی است و اساس فیلم را شکل می دهد. فرضیه منطقی علاوه بر توصیف شخصیت اصلی میتواند شما را در ترسیم نقش سایر شخصیتها و نقطه درگیری این شخصیت ها باهم ، یاری دهد.

خلاصه داستان (Synopsis) : طرح کلی قصه برای یک فیلم کوتاه به اندازه سه جمله وبرای یک فیلم داستانی بلند به اندازه سه پاراگراف بسط داده می شود( آغاز، میانه و پایان). اما در خلاصه داستان درباره اتفاقاتی که قرار است برای شخصیت اصلی در هر صحنه از فیلم رخ دهد به شکل مفصل و چگونگی تغییر آنها در پایان قصه توضیح داده می شود. سیناپسها باید نشان دهنده تغییرات اصلی و گره ها وپیچ های قصه بوده و تأثیر این حوادث بر شخصیت اصلی را بیان کند( و گاهی اوقات هم انگیز های طرف مقابل را نشان می دهد.)
عملکرد: تهیه کنندگان و سرمایه گذاران معمولااز فیلمنامه نویس ها می خواهند تا پیش از فیلمنامه اصلی ،یک عملکرد ۵-۲۰ صفحه ای ( بسته به خواسته سرمایه گذار) درباره طرح هایشان ارائه دهند. عملکرد ها ، باید با مهارت نوشته شوند زیرا برخی از خوانندگان انتظار دارند که عملکرد،در بدو امر آنچه را که بیننده روی پرده خواهد دید نشان دهد این درحالی است که بعضی دیگر مایلند وجه دراماتیک و داستانی قصه فیلم بر سایر وجوه عملکرد غالب باشد. اگر شما بر اساس خواست گروه اول عملکرد را بنویسید واکنش خوانندگان این خواهد بود که ” داستان کمی تخت و بدون فراز و نشیب است” (به ویژه در مواردی که فیلم کمدی است) و اگر طبق نظر گروه دوم بنویسید واکنش آنها این است که ” ساختار داستانی فیلم ضعیف است” . به همین دلیل است که اغلب فیلمنامه نویسان می گویند که از نوشتن عملکرد بیشتر از هرچیزی بیزارند.

رئوس صحنه ها : بی تردید این نخستین گام شما در جهت طراحی صحنه هایی است که برای بیان داستان تان نیاز دارید. برای این که بتوانید ساختار کلی را در مسیر داستان به شکلی یک دست ادامه دهید بهترین کار این است که توصیف هر صحنه را در یک جمله محدود کنید – هرچند که مسلما صحنه های بزرگ (مانند یک میهمانی خانوادگی) باید به صحنه های کوچکتری تقسیم شوند که هر صحنه کوچک اتفاقاتی را که بین شخصیت های مختلف داستان در جریان است توصیف می کند. داستان خود را صحنه به صحنه بنویسید و ببینید که آیا می توانید این صحنه ها را به شکل سکانس گروه بندی کنید یا نه.

۱٫ “گالادریل” داستان “ساورون” و حلقه را تعریف می کند.

۲٫ “فرودو” هنگامی که “گاندالف” برای شرکت در میهمانی جشن تولد ” بیلبوا” از راه میرسد در حال استراحت در محیط زیبا و آرام “شایر” است.

۳٫ “گاندالف” با “بیلبوا” درباره حلقه صحبت می کند.

۴٫ جشن تولد – مهمانها در گروه های کوچک از میهمانی لذت می برند.

– گاندالف آتش بازی را شروع می کند.

– مری و پیپین موشک بزرگی را به هوا می فرستند.

– بیلبو و گاندالف پیپ می کشند و درباره گذشته حرف می زنند.

– بیلبو سخنرانی اش را انجام می دهد و به وسیله حلقه ناپدید می شود.

۵٫ گاندالف، بیلبو را در “بگ اند” پیدا کرده و او را مجبور میکند تا حلقه را به فرودو بدهد.

۶٫ فرودو حلقه را بر میدارد و آن را در پاکت گاندالف می اندازد. گاندالف ه فرودو می گوید که حلقه را در جای امنی نگه دارد.

در این مرحله از فرآیند فیلمنامه نویسی ،برای یک فیلم داستانی شما تقریبا به ۵۰ – ۶۰ (صحنه اصلی) نیاز دارید.
۲۲۷۱_۶۵۴

طرح گام به گام : طرح گام به گام در واقع همان طرح ضرباهنگ فیلم است که کمی گسترش داده شده است. امادر این جا به جای نوشتن صحنه ها در یک جمله، شما هر ضرباهنگ و گام را بسط میدهید تا جزییاتی را درباره چگونگی برداشت آن صحنه ارائه کنید. به طور مثال، در رئوس صحنه ها ممکن است بنویسید ” جیمز برای ملاقات با کشیش به کلیسا میرود تا برای گناهانی که مرتک شده است طلب بخشش کند.” در یک طرح گام گام شما این گونه می نویسید:

داخلی – کلیسای “صلیب مقدس” – روز

جیمز وارد کلیسا می شود. در آستانه در می ایستد. روی سینه اش صلیب می کشد.تلو تلو خوران از راهروهای بین نیمکتها عبور می کند.به محراب می رسد زانو میزند و با شرمساری شروع به گریه می کند. کشیش جوان اورا میبیند و با عجله به سمت او می آید.چیمز سرش را بلند می کند و به او نگاه می کند.

داخلی – اتاقک اعتراف – روز

جیمز به قتل اعتراف میکند. کشیش ناخودآگاه از روی همدردی ناله ای می کند.جیمز سرش را زیر می اندازد و ادامه میدهد.

توجه داشته باشید که گاهی اوقات سرمایه گذاران یا تهیه کننده ها ممکن است از شما طرح کلی پروژه را درخواست کنند درحالی که درحقیقت منظورشان عملکرد بوده است بنابراین بهتر است همیشه از دقیقا از آنچه می خواهند مطمئن شوید.

فیلمنامه : فیلمنامه در حقیقت طرح گام به گام به همراه حرکات است که با جزییات بیشتری بسط داده شده تا نماهای تأثیرگذارتری را ارائه دهد و نماهای مربوط به گفتگوها و واکنشها نیز در آن گنجانده شده است. از آنجایی که فیلم در بدو امر با تصاویر شناخته می شود،گفتگو ها باید پس از تکمیل همه قسمتهای دیگر فیلمنامه به آن اضافه شود. به این خاطر که نوشتن گفتگو معمولا نویسنده را در نوشتن و توصیف اتفاقات تنبل می کند و درنتیجه ، فیلمنامه با انبوهی از مکالمات غیر ضروری انباشته می شود. هرقدر بتوانید داستانی را بیشتر با استفاده از تصاویر روایت کنید بیننده با فیلم ارتباط بهتری برقرار خواهد کرد. اگر قصد دارید فیلمنامه کمدی بنویسید بهتر است صحنه هایی را به عنوان نمونه بنویسید تا به شیوه بهتری ازتعامل و بده بستان شخصیتها در یک موقعیت کمیک برسید.

نکته کلیدی:

شما به‌عنوان یک نویسنده باید پیش از نوشتن فیلمنامه تمامی مراحل ذکر شده را طی کنید.با این وجود این مراحل قانون و قاعده ای کلی نیستند و شما باید همیشه اثرتان را طی فرآیند نوشتن با این ابزار کنترل کنید فقط برای این که مطمئن شوید که فیلمنامه تان را در همان راستای برنامه ریزی شده می‌نویسید و اگر احساس کردید که این گونه نیست ببینید چه داستانی را دارید می‌نویسید و ابزارهای تان را همگام با تغییرات فیلم‌نامه به روز کنید.
منبع: A Crash Course in Screenwriting by David Griffith
مترجم: پرناز امینداری