دکتر محمدرضا صباغ از “اینگمار برگمان” می گوید.

“اینگمار برگمان” در ۱۴ ژولای ۱۹۱۸ در شهرک UPSSALA در خانواده‏ای روحانی متولد شد.

پدرش اریک برگمان پیشوای کلیسای لوتران‏ها “پـــیروان لـوتر” می‏باشد. اینگمار، کودکی را در همراهی پدرش برای سفرهـای روزانه از کلیسایی به کلیسای دیگر می‏ گذراند. بعدها در یک دوره دانشگاهی تاریخ ادبیات شرکت کرده و عضو تئاتر دانشجویان می‏شود. رســاله پایانی او در این دوره، درباره “اشتـرن بــرگ” است. در همین زمان با دختری به‏نام “ماریـا”، هنرپیشه جوان، آشنامی‏شود و هر دو موافقت می‏کنند تا با شرکت اتاقی اجاره کنند. این ارتباط با مخالفت شدید پدرش روبرو می‏شود طوری‏که اینگمار حدود چهار سال هر نوع ارتباطی را با خانواده‏اش قطع می‏کند.

او در تئاتر “اپرا” به‏ عنوان کمک کارگردان، بدون دریافت حقوق، به کار مشغول می‏شود. یکی از رقاصان باله تئاتر، حمایت از او را، تا زمانی‏که بالاخره به‏عنوان سوفلور استخدام می‏شود و حقوقی دریافت می‏دارد برعهده می‏گیرد.

در این دوره، او یـک اپرا و دوازده نمـایشنامه می‏ نویسد و مدیـر تئاتر این شانس را به او می‏دهد تا یکی از نوشته‏هایش را به‏نام “مـرگ کاسپر” که الهام آشکاری از اشترن برگ می‏باشد به اجرا در آورد. بین تماشاچیان تئــاتر، تعدادی از اعضای مهم‏ترین مؤسسه تولید فیلم سـوئد، تحت تأثیر نمایش قرار گرفته و مصمم می‏شوند او را به استخدام در آورند و بالاخره در سال (۱۹۴۲) تصمیم این مؤسسه باعث می‏شود که او عاقبت کـاری منظم پیدا کند. مسـئولیت او تنظیم فیلـم‏نامه‏ها و نوشتن دیـالوگ بر آن‏ها بود. او همـ‏چنین تصمیم می‏گیرد به‏ سوی خانواده‏اش بازگردد. در (۱۹۴۳) با Else Fischer، بالرین و طراح رقص، ازدواج می‏ کند و پس از چندی دختر آن‏ها Leva متولد می‏شود.

“شکنجه” نمایشنامه ‏ای که او نوشته توسط مؤسسه فیلم‏ساز سوئد خریده شده و توسط Alf.Sjoberg به فیلم برگردانده می‏شود. به برگمان مجدداً سمت کمک کارگردانی داده می‏ شود و این اولین تجربه او در سینما است.

چند ماه بعد شرکت فیلم‏سازی سوئد از او می‏خواهد تا از کمدی‏های Leck Fisher فیلم‏نامه‏ای تهیه و آن‏را کارگردانی نماید.

فیلم‏ نامه در چهارده روز آماده می‏ شود. مشهور است برگمان در مورد این تجربه گفت: “اگر از من خواسته می‏شد، فیلم‏نامه‏ای را، حتی از روی دفترچه راهنمای تلفن می‏نوشتم.”

این فیلم، بحران (۱۹۴۵) نام گرفت و شکستی کامل برای تهیه‏کننده بود.

تهیه‏کننده مستقلی به‏نام Marmasted شانس دیگری به برگمان داده و او فیلم “روی عشق‏هامان می‏بارد” را در (۱۹۴۶ ) می‏سازد.

در همین سال برگمان به Goteberg رفته و در آن‏جا کارگردان تئـــاتر می‏شود و کار را با “کالیـگولا” نوشته “کامو” آغاز نموده و با چند نمایش از نوشته‏های خودش ادامه می‏ دهد.

با حمایت Marmasted، او دو فیلم “کشتی به هندوستان” (سرزمین آرزوها) و “موسیقی در تاریکی” ( ۱۹۴۷) را می‏سازد.

فیلم “موسیقی در تاریکی” با انتقادهای مثبت استقبال می‏ شود و مؤسسه فیلم‏سازی سوئد از او می‏خواهد که در قدم اول فیلـــم‏نامه‏های “برای” Eve و “زن بی‏چهره” را نوشته (‌این فیـلم‏نامه بعداً توسط “Gustave Malander کـارگـردانی می‏شود.) و سپس خودش کارگردانی فیلم “بندر سر راه” را براساس داستان Alf Lansberg برعهده بگیرد.

شکست این فیلم، یک‏بار دیگر باعث اخراج او از مؤسسه فیلم‏ سازی سـوئد می‏شود و باز هم یک‏بار دیگر با کمک Marmasted، برگمان فیلم “زندان” را براساس فیلم ‏نامه ‏ای از خودش می‏سازد و این شاید اولین فیلم مهم برگمان بود.

موفقیت نسبی فیلم او را برای کارگردانی به مؤسسه فیلم سوئد می‏ کشــاند و در طول دو سال چهار فیلم “عطش” براساس داستانی از “برژیت تن گــروت”‌، “لذت”، “اینجا اتفاق نمی‏افتد” و “اینترلـود تابستانی” (۱۹۵۰) را می‏سازد.

اتفاق قابل ذکر در این زمان ملاقات و آشنایی او با Victor Sjostrom و موافقت Victor برای بازی در بعضی فیلم‏های برگمان است.

مؤسسه فیلم‏ سازی سوئد در اعتراض به قوانین جدید مالیاتی تعطیل شده و برگمان مجدداً بیکار می‏شود.

Marmasted به برگمان کارگردانی هنری تئاترهایش را پیشنهاد می‏ کند و بعد از چـند شکــست، برگمان آن‏جا را هم ترک می‏کند.

در همین زمان او با روزنامه‏نگار جوانی به‏ نام Gun Hagberg رابطه برقرار می‏ کند و صاحب فرزند دختر جدیدی می‏ شود. این دو تصمیم می‏گیرند با هم زندگی کنند. برگمان مجبور به حمایت از دو همسر و پنج فرزند می‏شود. روابط با Gun الهام‏بخش او برای ساخت فیلم “زن منتظر” می‏باشد که تـوسط شرکت سیــــنمایـی سوئد در سال (۱۹۵۲) تولید می‏شود و بلافاصله پس از این، ساخت فیلم “تابستان با مونیکا” آغاز می‏گردد.

یک‏سال بعد، او به‏عنوان کارگردان در استاد تئاتر StadTeater در استکهلم استخدام می‏شود. برگمان، همکاری موفقیت‏آمیزی را با هنرپیشــه‏هایی که در آینده به‏ طور دائم در فیلم‏های او بازی خواهند کرد، آغاز می‏ نماید. کسانی چون “گوبل لیندبلوم”، “ماکس فُن سیدو”، “اینگریــد تولین”، “هاریت” و “بی‏بی اندرسون”. در ایـن زمان “خاک اره و پولک” (شب برهنه) و در (۱۹۴۵ ) “درس عشق” ساخته می‏شوند.

اشتغال دو گانه او، سینما و کارگردانی تئاتر، وقت او را کاملاً اشغال می‏نماید. در (۱۹۵۵) اینگمار برگمان “سفر به پاییز” و کمی بعد از آن موفـــق‏ترین فیلم اروپاییش، “لبخند شب تابستان” برنده جایزه جشنواره کان را می‏سازد. از این زمان برگمان به سرعت صعود می‏کند. موفقیت فیلم سبب می‏شود تا مؤسسه فیلم ‏سازی سوئد از برگمان بخواهد، در مدت ۳۰ روز، فیلم “مُهرهفتم” (۱۹۵۵) را بسازد.

“مُهرهفتم” جایزه ویژه جشنواره کان و تقدیرنامه‏های فراوانی از فرانسه، اسپانیا و ایتالیا کسب می‏کند. سیر اندیشه مذهبی طولانی مدت اینگمار برگمان از این‏جا آغاز می‏شود.

در (۱۹۵۷) او “توت‏ فرنگی‏ های وحشی” را ساخته و “خرس طلایی” جشنواره برلین و جایزه ویژه منتقدان وِنیز را کسب می‏کند. هم‏چنین فیلم‏های “حاشیه زندگی” برنده جایزه بهترین کارگردانی در کان و “چهره” (جادوگر ۱۹۵۸)برنده جایزه ویژه کارگردانی ونیز می‏گردد. همین زمان، برگمان، کارگردانی تئاتر “مالمو”، Malmo را واگذار می‏کند و با Kali Larebei ازدواج کرده و دانیل متولد می‏شود.

فعالیت دیوانه‏ وار برگمان متوقف نمی‏شود. فیلم “چشمه باکره” (۱۹۵۹) برای او اسکار بهترین فیلم خارجی را می‏آورد. اینگمار به‏دنبال آن “چشمه شیطان” را می‏سازد. به برگمان که حالا کارگردانی بلند آوازه است پیشنهاد کار در “تئاتر دراماتیک استکهلم” می‏شود. اما در (۱۹۶۱) فیلم “همچون در یک آیینه” را در جزیره “فارو” فیلم‏ برداری می‏کند. این فیلم که اولین قسمت از تریلوژی مذهبی برگمان است، برنده جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی گشته و در برلین موفق به کسب جایزه می‏شود. دومین قسمت از این تریلوژی “روشنایی زمستان” نیز برنده جشنواره‏های برلین و وین می‏گردد.

اینگمار به ‏دنبال این فیلم پس از یک‏سال “سکوت” را می‏سازد. این مجموعه با فیلم “حالا درباره این زن” قطع می‏شود. (۱۹۶۴) افسردگی جدی برگمان سبب بستری شدن او در بیمارستان می‏شود. اودر همان سال “پرسونا” را می‏سازد. روابط او با “لیو اولمن” تولد دختر دیگری را به همراه دارد.

بعد از سال ۱۹۶۵ برگمان، هر سال یک فیلم دارد. “ساعت گرگ‏ها” (۱۹۶۶)، “شرم” (۱۹۶۷)، “تشریفات تلویزیونی” (۱۹۶۸)، “اشتیاق” اولین فیلم رنگی او (۱۹۶۹)، مستندی درباره جزیره “فارو” برای تلویزیون سوئد، “تماس” (۱۹۷۰). در (۱۹۷۲) فیلم “فریادها و زمزمه‏ها” تقریباً در همه جشنواره‏ها برنده جایزه می‏شد. برگمان پس از این سریال “چشم‏انداز یک ازدواج” را برای تلویزیون کارگردانی می‏کند و نسخه سیــنمایی سه ساعته را می‏سازد.

در (۱۹۷۳) رویای برگمان بــرای ساختن فیلمی از “موزارت” به‏ نام “خلوت سحرآمیز” به واقعیت می‏پیوندد. در (۱۹۷۶) او فیلم روانشناسانه “روبرو” و پس از آن “تخم مار” را برای “دینودو لارنتیس” کارگردانـی می‏کند.

در ۳۰ ژانویه ۱۹۷۶ او را متهم به فرار از مالیات می‏ کنند. آزردگی ناشی از این موضوع، سبب بستری شدن او در یک مرکز روانی می‏شود. پس از درمان، از سوئد فرار کرده و به جزیره “فارو” برمـی‏گردد و (۱۹۷۷) پس از انتظاری طولانی برای همکاری با “اینگرید برگمن” موفق به ساخت “سونات پاییزی” می‏شود.

مشکلات او با اداره مالیات به آهستگی رفع می‏گردد. او برای تلویزیون آلمــان در (۱۹۸۰) “زندگی عروسک‏ های خیمه شب بازی” را کارگردانی می‏نماید.

برگمان یک‏سال بعد اتوبیوگرافی ۵ ساعته تلویزیونی خود، به‏نام “نانی و الکساندرا” به‏ مدت ۵ ساعت و نسخه سینمایی آن (به‏ مدت ۳ ساعت) را خلق می‏کند. این فیلم برنده چهار جایزه اسکار می‏گردد. او به ساخت فیلم‏ های تلویزیونی ادامه می‏دهد.

او در سال (۱۹۸۳) “بعد از تمریـن”، (۱۹۸۵) “آدم مقدس”، (۱۹۸۶) “سیمای کارین” را به تصویــر می‏کشد و سینما را ترک کرده تا خودش را کاملاً وقف کار تئاتر نماید اما به فیلم‏نامه ‏نویسی ادامه می‏دهد و فیلم‏های “بهترین هدف” کارگردان، بیلی اوگت (۱۹۹۱)، “بچه‏های یکشنبه” (۱۹۹۲)، “گفتگوی خصوصی” (کارگردان، لیو اولمن(۱۹۹۸) را می‏نویسد. در (۱۹۹۷) برای تلویزیون سوئد “در حضور یک دلقک” را به تصویر می‏کشد و در (۱۹۹۹) “بی‏ایمان” را برای “لیو اولمن” می‏نویسد.

او در حال حاضر در تئاتر، مشغول فعالیت است.

• ارسال ۲۴ شهریور ۱۳۸۶

بازدیدها: ۰