• منصور واحدی:

        سرب ؛ خداحافظ کیمیایی

آخرین فیلم “مسعود کیمیایی“، “سرب” طبق معمول همه ‏ی فیلم‏ های او جنجال‏ آفرین شد و کیمیایی هم نشان داده است که از این موضوع ناراضی نیست. تنها تفاوتی که با دفعات پیشین مشاهده می‏ شود، مورد انتقاد قرار گرفتن کارگردان توسط دوستداران سابق خویش است، دوستدارانی که با فیلم “قیصر” به وی پیوستند و اکنون سعی در فاصله‏ گیری از وی دارند. در این میان خود کیمیایی و عده‏ای از اطرافیان وی به‏شدت مقصراند. اطرافیانی که چشم بسته و بدون مطالعه از او حمایت می‏ کنند. کیمیایی که خیلی ساده و صادقانه سینما را آغاز کرد و با فیلم دومش “قیصر”، هم گیشه را فتح و هم منتقدان را راضی کرد و با “رضا موتوری” نشان داد اگر به بیراهه نرود با هوش سرشاری که داراست می‏‌تواند به یکی از بزرگترین فیلم سازان کشور تبدیل شود متأسفانه بعد از “گوزن‏ها” با فیلم‏ هایش اعتبار پیشین را نزد دوستداران واقعی‏‌اش از دست داد. در این راه بعضی از دوستان نادان نیز مقصر اصلی هستند. حرف‏های کیمیایی نیز در این مدت بر عمق این فاجعه افزود. او برای عقب نماندن از روشنفکران سیاسی و اجتماعی در مصاحبه‏ هایش صحبت‏هایی کرد که مشخص بود نه تحصیلاتش را دارد و نه معلوماتش را، سخنانش کنایه‏آمیز و به کاریکلماتور شبیه بودند.

از جمله: در “سرب” من به ‏شدت خودم هستم؟!

سینمای لیزری، سینمای بوتیکی، هنرمند پرورش یافته در آکواریوم و به طبع گفتارش فیلم‏‌هایش نیز به خطابه‏‌های سیاسی و اجتماعی مبدل گشت، قهرمانان فیلم‏‌های او بسیار عصبی و حراف، مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و … را تعبیر و تفسیر می‏نمایند.

حالا به ‏نظر می‏‌رسد آن کشتی که کیمیایی با “قیصر” سفرش را شروع کرد بعد از “گوزن‏ها” به گل نشسته است. به‏نظر می‏رسد کارگردان به آخر خط رسیده و تمام شده است. سخنانی که در ابتدای کارهایش توسط مخالفان بیان می‏شد و او را فاقد توانایی و دانش آن‏ چنانی می‏ دانستند و معتقد بودند مسعود کیمیایی بیان کننده‏ ی همان فیلم فارسی سابق است اما با زبانی دیگر که به زودی کلیشه خواهد شد.

اما “سرب” بازسازی فیلم “قیصر” است در مایه‏‌های گانگستری و وسترن‏‌های اسپاگتی ایتالیایی با نگاهی به فیلم “روزی، روزگاری در امریکا” ساخته “سرجیو لئونه”، البته همراه با مضامین سیاسی و نیم‏نگاهی به قهرمان فیلم‏های فارسی گذشته. کیمیایی در “سرب” بعد از ۲۰ سال فیلم‏سازی به‌جایی رسیده است که از اول شروع کرده است، اما هرچه فیلم “قیصر” اصالت داشت (هر چند که از روی فیلم امریکایی “نوارا اسمیت” ساخته شده بود) سرب” جعلی است، معجونی از همه ‏چیز هست و هیچ‏ چیز نیست.

کیمیایی هر زمان که به بن‏بست رسیده است سعی نموده “قیصر” را بازسازی کند. در سال ۱۳۵۱ بعد از شکست گیشه‏ ای فیلم‏ های “رضا موتوری”، “داش ‏آکل”، در “بلوچ” یک‏بار دیگر “قیصر” را به بلوچستان فرستاد تا در موضوع مورد علاقه ‏اش (ناموسی و انتقام شخصی) به تهران بیاید و هم‏ چون “کابوی نیمه‏ شب” (ساخته جان شلزینگر) مفاسد شهرنشینی را برملا کند و اینک بعد از شکست “تیغ و ابریشم” یک‏بار دیگر در “سرب”، کیمیایی “قیصر” را تجربه می ‏کند، اما نظر تماشاگران و منتقدان و صاحب‏نظران را جلب نمی‏کند و سخت مورد انتقاد قرار می‏گیرد. فیلم در یک فضای عاریتی برگرفته از سینمای گانگستری امریکایی شکل می ‏گیرد که به‏ هیچ ‏وجه یادآور تهران دهه‏ ی ۲۰ تا ۳۰ و آدم‏هایش نیست، هر چند که در این فیلم از مردم به ‏جز قهرمانان فیلم خبری نیست. این‏ دفعه موزیک مسلط بر فیلم، لباس‏ها و دکور و فیلم برداری و تکنیک نیز کیمیایی را نجات نمی‏دهند و فیلم به‏ طور کلی ناموفق است و موضوعاتی چون سرگردانی یهودیان، سرزمین موعود، صهیونیست بین‏ الملل، سربازان متفقین، آیت‏ا… کاشانی، دکتر محمد مصدق، محمد مسعود…. و غیره به ‏علت گستردگی و ضعف فیلم در بیان آن‏ها کلیت فیلم را به اغتشاش کشیده است.

• ارسال: ۸۴/۰۷/۴
• منبع: سایت آگاه فیلم
• کانون تحلیل گران سینما
• –منصور واحدی (بحث) ‏۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۰۷:۳۵ (IRDT)